شهلا رشتیانی

DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Normal">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″>


















UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Title">

UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Subtitle">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Strong">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Emphasis">
UnhideWhenUsed="false” Name="Table Grid">

UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="No Spacing">
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading">
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List">
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid">
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List">
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading">
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List">
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid">
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 1″>

UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="List Paragraph">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Quote">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Intense Quote">
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 1″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 2″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 3″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 4″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 5″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Shading Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light List Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Light Grid Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 1 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Shading 2 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 1 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium List 2 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 1 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 2 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Medium Grid 3 Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Dark List Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Shading Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful List Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” Name="Colorful Grid Accent 6″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Subtle Emphasis">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Intense Emphasis">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Subtle Reference">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Intense Reference">
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="Book Title">





انجام ورزش های سبك به طور منظم در شبانه روز 

اما با توجه به نقش بسیار مهمی كه نمازهای واجب یومیه، در ایمن كردن انسان در مقابل استرس ها و مشكلات گوناگون زندگی ایفا می كنند( از جمله تأثیر نماز بر اضطراب كه در قسمت های بعدی مورد توجه قرار خواهد گرفت ) و نیز با توجه به الزامی كه نماز به شخص نمازگزار مبنی بر عدم مصرف مشروبات الكلی می دهد، می توان این امر را قدم مؤثری در پیشگیری و كنترل فشار خون تلقی كرد.

از طرفی نماز با حركات موزون و قیام و قعود و ركوع و سجود منظمی توأم است كه قابل مقایسه با یك نرمش سبك روزانه مشابه آنچه كه در درمان های غیر دارویی فشار خون توصیه می شود، می باشد. همچنین اگر به یاد آوریم كه مسلمان نمازگزار، رو به قبله مكتبی نماز می خواند كه خدای آن مكتب از پُرخوری و شکم پارگی بیزار است و مثلاً “عالمان فربه و چاق را دشمن می انگارد ” متوجه خواهیم شد كه هر چهار درمان غیر دارویی مذكور، برای كنترل و پیشگیری افزایش فشار خون، در ورای احكام نورانی نماز نهفته است.

عملیات پنجه عقاب یا عملیات طبس (به انگلیسی: Operation Eagle Claw)‏، عملیاتی نظامی توسط نیروی دلتا برای آزادسازی آمریکایی‌های گروگانگرفته‌شده توسط دانشجویان پیرو خط امام در تهران بود. این عملیات نخستین تجربهٔ عملیاتی نیروی دلتا بود.

در پی ناکامی دولت ایالات متحده آمریکا در اعمال فشار سیاسی و اقتصادی برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در تهران که در ماجرای تصرف سفارت آمریکا بازداشت شده بودند، جیمی کارتر رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا دستور انجام عملیات آزادسازی را صادر کرد.

در ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹(۲۴ آوریل ۱۹۸۰) هواپیماها و بالگردهای آمریکایی برای آزادی ۵۳ گروگان در تهران وارد فضای پروازی ایران شدند و سپس در منطقه‌ای دور افتاده در صحرای طبس بدون متوجه شدن نیروهای نظامی ایرانی فرود آمدند.

امّا وقوع طوفان شن در آن شب موجب برخورد هواپیمای سی۱۳۰ و بالگرد سی‌اچ-۵۳ شد و ۸ تن از نظامیان آمریکایی در این حادثه کشته شدند.

در هنگام اجرای عملیات با ورود به حریم هوایی ایران یکی از بالگردها در ۱۲۰ کیلومتری راور کرمان دچار نقص فنی شده و به اجبار فرود می‌آید و سرنشینان آن به بالگردی دیگر منتقل می‌شوند و همان بالگرد نیز دچار نقص فنی شده و به ناچار به ناو هواپیما بر باز می‌گردد. ۶ هواپیما و ۶ بالگرد دیگر خود را به طبس رسانده و در تاریکی شب فرود می‌آیند. در حین سوختگیری یکی دیگر از بالگردها دچار نقص فنی شده و در مجموع در حالیکه هنوز عملیات آغاز نشده، ۳ فروند بالگرد از دست رفته بود. پس از تماس با مرکز عملیات، کارتر دستور بازگشت نیروها را می‌دهد. ولی هنگام برخاستن هواپیماها و بالگردها توفان‌شن آغاز شده و یک هواپیما و یک بالگرد به هم خورده و هر دو آتش می‌گیرند که در این حادثه ۸ نفر از نیروهای آمریکایی در آتش سوخته و باقیمانده نیروها خود را به ناو نیمیتز می‌رسانند و بدین‌ترتیب عملیات بطور کامل شکست می‌خورد.
حسن عباسی معتقد است فرسودگی تجهیزات و هلی‌کوپترهای استفاده شده در این عملیات و اشتباه استراتژیک و ضعف لجستیک ارتش آمریکا سبب بروز این حادثه شد. به گفته وی از آنجائیکه فرمانده تفنگداران آمریکای می‌دانست که قرار است این هلی‌کوپترها در طبس باقی بماند، هلی کوپترهای فرسوده را به طبس فرستاد.

وظیفه و نقش پدر

تربیت کودک، مهترین و سنگین ترین وظیفه ی پدران و مادران است و هر دو در این باره مسئولیت دارند کودکان را نباید به حال خودشان و اگذار  کرد. پدر و مادر وظیفه دارند نه تنها نیازمندی رشد جسمانی فرزند خود را فراهم کنند، بلکه در جهت تربیت صحیح او نیز کوشش نمایند. کودک هم استعداد خوشبخت شدن دارد، هم استعداد بدبخت شدن .بزرگترین خدمتی که پدرو مادر می تواند نسبت به فرزندان خود انجام دهند این است که آنان را خوب تربیت کنند و راه روش درست زندگی کردن را به آنان بیاوزند.

نقش پدر در تربیت  کودک بسیار مهم است. آنها می توانند در رها کردن  کودک از قید و بند احساسات بطور مفید وارد عمل شده و به او بیاموزند هنگام ناامیدی چگونه بدون درگیر کردن احساسات با مشکل کنار بیایند. معمولاً پدران در دوران نوپا کردن کودک به دلیل قادر نبودن کمک به تکلم، در برقراری رابطه با او دچار مشکلاتی است. اما باید توجه داشت در این زمان آنها  می‌توانند با کودک به تکلم  در برقراری رابطه با او دچار مشکلاتی است، اما باید توجه داشت در این زمان آنها می توانند با کودک بازی کرده در رابطه ی خود را با او نزدیکتر کنند.

پژوهش ها نشان می دهد که تأثیر بر فرزند ماندگار است و کودکان براستی به پدر نیاز دارند، اما به یاد داشته باشید، وجود هر پلیدی مفید است. زندگی کودکان تحت تأثیر پدرانی که از نظر عاطفی حضور دارند، برای فرزندان خود ارزش قائل می‌شوند و در ناراحتی ها و نگرانی ها می توانند فرزندانشان را آرام کنند بسیار بهتر می شود اما در عوض پدرانی که خشونت می ورزند، عیب جو هستند، فرزند خود را آسیب برسانند.

در امر تربیت کودکان پدر و مادر هر دو مسئولند، اما مسئولیت پدر در این رابطه مستقیم و بیش تر است. او مسئول مستقیم تربیت اسلامی فرزندان خویش و مسئول عواقب نیک و بد آنهاست . پدر مسئول دادن آگاهی های لازم و پرورش فرهنگی فرزندان است. از نظر کودک اوست که همه چیز را می داند، به همه سئوالات پاسخ می گوید. از هر واقعه ای، در هر جا که اتفاق افتد خبر دارد و بالاخره اوست که دریچه ای از اطلاعات را به روی کودک می گشاید. شاید تصور کودک از پدر اغراق آمیز باشد ولی در کل این نکته درست است که افراد بزرگسال واجد اطلاعات و تجاربی هستند که کودکان فاقد آنند و اگر آنها از کودک مضایقه نمایند از موقعیت شایسته و مناسبی محروم می گردند پدر در این رابطه متعهد انجام نقشی است که دیگران از آن عاجزند.

مردی با یوشع بن کارچاه مصاحبه می کرد :

-چرا خدا از راه بوته ی خار با موسی (ع) صحبت کرد؟

-اگر هم درخت زیتون یا بوته ی تمشکی را انتخاب می کرد ، همین سوال را می کردید . اما سوالتان را بی جواب نمی گذارم .خدا بوته خار بیچاره و کوچکی را انتخاب کرد تا بگوید بر روی زمین جائی نیست که ” او ” حضور نداشته باشد .

فضيلت صدقه .

قرآن .

((از امـوال آنان صدقه اى بگير تا به وسيله آن ايشان را پاك و پاكيزه سازى , و برايشان دعا كن , زيرا دعا كردن تو براى آنان آرامشى است و خدا شنواى داناست )).
ـ پـيـامـبـرخدا(ص ): زمين قيامت (يكپارچه )آتش است به جز سايه مؤمن , زيرا صدقه اش بر او سايه مى افكند.
ـ امام على (ع ) : صدقه , سپرى است در برابر آتش .

ـ پـيامبر خدا(ص ) : صدقه , گرماى گورها را از صدقه دهنده دور مى كند و روز قيامت مؤمن در سايه صدقه خود پناه مى گيرد.
ـ (روز قيامت ) هر كسى در سايه صدقه خود است تا آن كه ميان مردم داورى شود.
ـ صدقه , خشم پروردگار را فرو مى نشاند.
ـ هرگاه مرد دست خود را به دادن صدقه دراز كند , خداوند به رويش لبخندمى زند و هر كه خدا به رويش لبخند زند , آمرزيده است .

ـ امـام صادق (ع ) : چون آيه زكات ((ازاموال آنان صدقه اى بگير تا بدان وسيله آنها را پاك و پاكيزه گـردانـى )) در ماه رمضان نازل شد ,رسول خدا(ص ) به جارچى خود فرمود تا در ميان مردم جار زند كه : خداوند زكات را نيز ,همچون نماز بر شما واجب فرمود.

سوال: چرا بعضى اوقات دچار اشتباه و گناه مى شوم؟

علماى اخلاق مى گويند: منشا و انگيزه ى گناهان ، سه قوه است : قوه شهويّه، قوه غضبيّه، قوه وهميّه .

قوه شهويّه ، انسان را به افراط در لذت خواهى نفسانى ، مى كشاند، كه سرانجامش ، غرق شدن در فحشا و زشتى ها است .

قوهّ غضبيّه ، انسان را به ظلم، طغيان، آزار رسانى و تجاوز، وادار مى كند.

قوهّ وهميّه ، برترى طلبى، انحصار جويى، تكبر و روح خودخواهى را در انسان زنده مى كند و او را به گناهان بزرگى وارد مى نمايد.

به اين مثال توجه كنيد: آب ، در عين حال كه مايه ى حيات تمامي جانداران از انسان، حيوان و گياه مى باشد، اگر مهار نشود به صورت سيلابي جريان مي يابد و باعث نابودي حيات بشر مي شود ؛ بنابراين حتي اين پديده حيات بخش نيز نياز به سد سازي و مهار دارد و در صورتي براي بشد مفيد خواهد بود كه به هنگام نياز در كانال كنترل شده خاصي قرار گيرد و از دريچه مخصوصي، به مقدار نياز، جريان يابد، در غير اين صورت طغيان مي كند و ديوانه وار به باغ ها و كشتزارها و خانه ها سرازير شده و همه را ويران خواهد ساخت.

در مورد انسان نيز، نيروى غضب براى دفاع و شهوت براى بقاى نسل لازم است ، ولى اگر اين دو غريزه بر اثر افسار گسيختگى طغيان كنند، موجب بروز جنايات ويرانگر و انحرافات جنسى و بى عفتى خواهند شد.

در نتيجه اگر بخواهيم جامعه را از لوث گناه پاك سازيم ، و يا وجود خويش را از آلودگى گناه ، حفظ كنيم ، راهي جز كنترل و تعديل غرايز و تمايلات نفسانى نداريم .

حل مشكل:

1- گناه شناسي: مبارزه مستقيم با گناه از طريق شناخت گناهان و تفكر در آثار و عواقب دنيوي و اخروي آنها.

2- گناه زدايي: مبارزه اساسي وغير مستقيم با گناه از طريق مبارزه با زمينه هاي گناه و تقويت زمينه هاي صلاح.

در يك نگرش كلي و كلان مي توان به اين نتيجه رسيد كه زمينه گناه در انسان چيزي جز ضعف شناخت و اراده نيست.

اينك با طرح سوال هاي كوتاه و پاسخ آنها به گشودن راه كمك مي نماييم.

1. چرا بايد خودمان را بشناسيم؟ چون اگر استعداد بي نهايت و ارزش هاي وجودي خود را نشناسيم، هرگز حركتي نخواهيم كرد، تمام حركت تكاملي انسان بسته به نوع و عمق شناخت انسان نسبت به ارزشهاي وجودي خود است.

2. چرا بايد هستي را شناسايي نماييم؟ چون انسان خلاصه هستي است و با هماهنگ و همراه شدن با هستي و قرب به خداي هستي و رنگ خدايي گرفتن به كمال مي رسد ، اگر هستي را نشناسد نمي داند چه بايد كند به عبارت ديگر انسان قانون كمال را از هستي فرا مي گيرد.

3.  نقش دين در زندگي انسان چيست؟ آدمي با زبان هستي آشنا نيست و نياز به مترجم دارد. دين ترجمان هستي است و به نحو بسيار ظريفي انسان را به رنگ هستي در مي آورد. تمام دين در جهت به خدا رسيدن و قرب الهي برنامه ريزي شده است.

4. در نهايت دانستن سرنوشت انسان در حيات اخروي و معاد چه كمكي به انسان مي كند؟ معاد و قيامت فرداي زندگي انسان است ، فردايي كه بايد آن را بسازد و تا ابديت در آن بماند، بايد بداند ره سپار كدام وادي و مسافر كدام اقليم وجود است ، بايد براي فرداي خود چه توشه اي فراهم كند و چه مقدار به كار و كوشش بپردازد. ببيند با چه كسي مي خواهد همراه و همنشين شود از همين نشئه با او آشنا و همراه شود تا در قيامت با مشكل روبرو نگردد.  

يكي از مهمترين مراحل خود سازي، رفع زمينه هاي گرايش به گناه است.

درباره تاريخ شهادت حضرت زهرا ‌‌سلام‌الله‌عليها‌ روايات مختلف است. از چهل روز تا شش ماه بعد از رحلت پيامبر ‌صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌. ميان علماي شيعه، دو تاريخ مشهور و مقبول است: يكي هفتاد و پنج روز بعد از رحلت پيامبر ‌صل‌الله‌عليه‌و‌آله‌ و ديگري نود و پنج روز.

با توجه به رحلت پيامبر اسلام ‌صل‌الله‌عليه‌و‌آله‌ در بيست و هشتم صفر، بنا به روايت ۷۵ روز، در مورخة سيزدهم تا پانزدهم جمادي الاوّل ، شهادت حضرت زهرا‌‌سلام‌الله‌عليها‌ است و اين ايام را فاطمية اوّل مي‌ خوانند اما بنا به روايت ۹۵ روز، شهادت حضرت‌‌سلام‌الله‌عليها‌ در سوم تا پنجم جمادي الثاني است و اين ايام را فاطمية دوم مي‌ خوانند.

بنابراين؛ ايام فاطميه جمعا ۶ روز مي باشد، ۳ روز در ماه جمادي الاول و ۳ روز در ماه جمادي الثاني. فاطميه اول از ۱۳ تا ۱۵جمادي الاول است و فاطميه دوم از سوم تا پنجم جمادي الثاني است.

ظاهراً علت اينکه سه روز در هر ماه بعنوان روز شهادت آن حضرت‌‌سلام‌الله‌عليها‌ معرفي شده است به اين دليل است که اين احتمال وجود دارد که ماههاي قمري از رحلت پيامبر‌ صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌ تا شهادت حضرت زهرا‌‌سلام‌الله‌عليها‌،۲۹روز بوده باشند، حال آنکه در صورت کامل بودن ماههاي قبل، روز شهادت ۱۳ جمادي الاول و يا سوم جمادي الثاني خواهد بود.

چرا که طبق تقويم، حداکثر سه ماه قمري ۲۹ روزه و حداکثر ۴ ماه قمري ۳۰ روزه مي توانند پشت سر هم قرار گيرند.

اما در عرف، به دهه دوم جمادي الاول، از دهم تا بيستم جمادي الاول که بنابر قول ۷۵روز، شهادت آن بانوي بزرگوار در آن واقع شده است دهه فاطميه اول و به دهه اول جمادي الثاني از اول تا دهم جمادي الثاني، که طبق قول ۹۵روز، شهادت حضرت زهرا‌‌ سلام‌الله‌عليها‌ در آن واقع شده است،دهه فاطميه دوم گفته مي شود.

علت بروز اختلاف در روز شهادت

در مورد تعداد روزهايي که حضرت صديقه طاهره سلام الله عليها پس از رحلت پدر بزرگوارشان در قيد حيات بوده اند در ميان کتاب هاي تاريخي اختلاف وجود دارد. بعضي از مورخين مثل يعقوبي اين زمان را چهل روز و کساني مثل عايشه، دختر ابي بکر، اين مدت را شش ماه و گروهي ديگر هشت ماه ذکر کرده اند.

علامه مجلسي

اما در ميان اين اقوال، آن قولي که براي ما قابل اعتنا است روايات رسيده از ناحيه ائمه هدي عليهم‌‌‌ السلام مي باشد، به نقل مرحوم علامه مجلسي، مرحوم ابوالفرج اصفهاني در کتاب مقاتل الطالبين اينگونه اظهار نظر کرده: مدت زمان حيات فاطمه زهرا سلام الله عليها بعد از وفات پيامبر صلي الله عليه وآله مورد اختلاف قرار گرفته است، به طوري که کمترين زمان ذکر شده در اين رابطه ۴۰ روز و بيشترين زمان هشت ماه مي- باشد، اما آنچه نزد ما مسلم و مورد قبول است روايات رسيده از امام باقر عليه السلام است که حضرت مي- فرمايد: بدرستي که زمان رحلت صديقه کبري سلام الله عليها سه ماه بعد از رحلت پيامبر مکرم اسلام صلي الله عليه و آله بود.

طبري شيعي

همچنين مرحوم طبري شيعي در کتاب دلايل الامامه به سلسله اسناد خود رواياتي از حضرت امام صادق عليه السلام نقل مي کند که حضرت مي فرمايد: حضرت صديقه طاهره عليها السلام در ماه جمادي الاخر روز سه شنبه، سه روز از ماه گذشته در سال ۱۱ هجري از دنيا رفتند.

اين دو روايت مبناي مورد اتخاذ غالب علماي شيعه من جمله سيد طاووس در کتاب شريف اقبال مي باشد.

کليني
اما دسته دوم ديگري از روايات صحيحه هم اين مدت را ۷۵ روز ذکر کرده اند از جمله اين روايات، روايت مرحوم کليني از امام صادق عليه السلام است که حضرت مي فرمايد: «بدرستي که توقف فاطمه عليه السلام در اين دنيا پس از پدر گراميش ۷۵ روز بود.»اين دسته از روايات هم مبناي نظر برخي از علماي شيعه از جمله مرحوم کليني گرديده.

البته ممکن است دليل اختلاف در اين دو دسته از روايات صحيحه رايج نبودن نقطه گذاري بر کلمات در زمان صدور روايات باشد. توجه به شباهت «خمسه و سبعون» با «خمسه تسعون» مويد اين معنا است.

راويان سني چه مي گويند؟
در اين مجال بخشي را هم به آثار و تاليفات بزرگاني اهل سنت مانند ابن قتيبه، ابن شهر آشوب سروي، أبي الفتح محمد بن عبدالکريم بن أبي بکر احمد شهرستاني، ذهبي مورخ مشهور، عمر رضا کحاله از علماي معاصر اهل سنت و احمدبن يحيي معروف به «بلاذري» و ابن ابي الحديد معتزلي اختصاص داديم تا بدانيم واقعيت شيعه از زبان سني ها چگونه بيان شده است.

ابن قتيبه دينوري، قرن سوم هجري

ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه دينوري (معروف به ابن قُتَيبَة) در گذشته به سال ۲۷۶ هجري، در کتاب خود بنام «الامامة والسياسة» تحت عنوان"کيفَ کانَت بيعة علي أبي طالب کرَّمَ الله وجهه” (علي کرم الله وجهه چگونه بيعت کرد) با ذکر سند از عبدالله بن عبدالرحمن انصاري روايت کرده که گفت: همانا روزي ابوبکر از عده اي که از بيعت با او سرپيچي کرده و نزد علي عليه السلام جمع شده بودند، سراغ گرفت.

پس عمر را به دنبال آنها -که در خانه ي علي جمع شده بودند- فرستاد، پس آنها از خارج شدنِ از خانه خودداري نمودند، در اين هنگام عمر دستور داد که “هيزم حاضر کنيد” و خطاب به اهل خانه گفت: قسم به آن کس که جان عمر در دست اوست بايد خارج شويد و الا خانه را با اهلش به آتش مي کشم ! شخصي به عمر گفت: اي ابا حفض، آيا مي داني در اين خانه فاطمه است؟! گفت: اگر چه فاطمه در خانه باشد! باز در همان کتاب جلد ۱ صفحه ۱۳ با ذکر سند آمده است:.. پس از چندي که گذشت عمر به ابوبکر گفت بيا تا نزد فاطمه عليها السلام برويم، چرا که ما او را به غضب درآورده ايم.

پس به اتفاق يکديگر نزد فاطمه عليها السلام رفته و از او اجازه ورود گرفتند، لکن فاطمه عليها السلام به آنها اجازه ي ورود نداد، ناچار نزد علي عليه السلام آمده و با او سخن گفتند، تا آنکه آنها را بر فاطمه عليها السلام وارد کرد.

پس همين که آن دو نزد فاطمه عليها السلام نشستند، فاطمه عليها السلام صورت خود را به ديوار برگرداند. در اين هنگام آن دو به فاطمه عليها السلام سلام کردند، لکن او جواب سلام آنها را نداد، لذا ابوبکرشروع به سخن کرده و گفت: اي حبيبه ي رسول خدا آيا ما در مورد ارث پيامبر و همچنين در مورد شوهرت تو را به غضب در آورديم؟ فاطمه عليها السلام گفت: چه مي شود تورا، که اهل و خانواده ات از تو ارث ببرند، لکن ما از محمد صلي الله عليه وآله ارث نبريم! سپس فرمود: آيا اگر حديثي از پيامبر را به ياد شما بياورم قبول مي کنيد، و به آن اعتقاد پيدا مي کنيد؟ عمر و ابوبکر گفتند:آري. پس فاطمه گفت: شما را به خدا قسم آيا از پيامبر نشنيديد که مي گفت: «رضايت فاطمه، رضايت من و غضب فاطمه، غضب من است. پس هر کس فاطمه دختر مرا دوست داشته باشد، همانا مرا دوست داشته و هر کس فاطمه را راضي کند مرا راضي کرده است و هر کس فاطمه را به غضب آورد، همانا مرا به غضب آورده است». عمر و ابوبکر گفتند: آري از پيامبر ‌صل‌الله‌عليه‌و‌آله‌ شنيديم.

فاطمه عليها السلام گفت: پس همانا من، خداوند و ملائکه را شاهد مي گيرم که شما دو نفر مرا به سخط و غضب درآورديد و مرا راضي نکرديد، و هرگاه پيامبر را ملاقات کنم از شما دو نفر به او شکايت خواهم کرد.

در اين هنگام، ابوبکر شروع به گريه کرد در حالي که فاطمه‌‌سلام‌الله‌عليها‌ مي گفت: بخدا قسم تو را در هر نمازي که بخوانم نفرين خواهم کرد.

ابن شهر آشوب سروي، قرن ششم

ابن شهر آشوب سروي (درگذشته به سال ۵۸۸هجري) در کتاب المناقب خوداز کتاب المعارف ابن قتيبه دينوري در بيان ذکر اولاد فاطمه سلام الله عليها چنين نقل مي کند؛ فرزندان فاطمه عبارتند از: حسن ،حسين، زينب ام کلثوم و محسن که همانا از ضربه قنفذ کشته شد. لازم به تذکر است که در چاپ هاي امروزي کتاب المعارف ابن قتيبه چنين آمده است: پس علي داراي چند فرزند شد به نام هاي حسن، حسين، ام کلثوم و زينب کبري؛ که مادرشان فاطمه دختر رسول خدا بود، لکن محسن ابن علي در سن کودکي درگذشت!

شهرستاني؛ قرن ششم

أبي الفتح محمد بن عبدالکريم بن أبي بکر احمد شهرستاني (در گذشته سال۵۴۸ هجري) در کتاب خود بنام «الملل و النحل» مي گويد: «همانا چنان ضربه اي به شکم فاطمه عليها السلام در روز بيعت زد که فاطمه عليها السلام جنين خود را از شکم انداخت».

مورخ مشهور، ذهبي؛ قرن هشتم

ذهبي مورخ مشهور (در گذشته ي سال ۷۴۸هجري) در کتاب خود بنام «لسان الميزان» با ذکر سند مي گويد: «محمدبن احمد حماد کوفي» (از حافظين حديث اهل سنت) گفته است:«بدون شک چنان لگدي به فاطمه عليهاالسلام زد که محسن از او سقط شد».

عمر رضا کحاله؛ از علماي معاصر اهل سنت

عمر رضا کحاله از علماي معاصر اهل سنت، در کتاب خود بنام «اعلام النساء» با ذکر سند مي‌گويد: تا آنکه ابو بکر از عده‌اي که از بيعت با او سر باز زده و تخلف کرده بودند و نزد علي بن ابي طالب عليه السلام جمع شده بودند- مانند عباس و زبير و سعد بن عبادة- سراغ گرفت، و در خانه‌ فاطمه عليهاالسلام از بيعت با ابوبکر باز نشسته بودند. پس ابوبکر، عمر بن الخطاب را بسوي آنان فرستاد. عمر روانه منزل فاطمه عليهاالسلام شده و فرياد کشيد و آنان را به خارج از خانه جهت بيعت فراخواند. آنان از بيرون آمدن خودداري کردند، در اين هنگام عمر هيزم طلبيده و گفت: قسم به آن کس که جان عمر در دست اوست يا از خانه خارج مي شويد و يا آنکه خانه را با اهلش به آتش مي کشم. شخصي به عمر گفت: اي ابا حفض (کنيه عمر)، در اين خانه فاطمه عليها السلام است! عمر گفت: اگر چه فاطمه در اين خانه باشد، آن را به آتش مي کشم!

يعقوبي

يعقوبي در تاريخ خود نقل مي کند: زماني که ابوبکر مريض شد، يعني در همان مرضي که مرد، عبدالرحمن بن عوف به عيادت او رفته و از او پرسيد: اي خليفه پيامبرحالت چگونه است؟ ابوبکر گفت: همانا من بر هيچ چيز تأسف نمي خورم مگر بر سه چيز که انجام دادم و اي کاش انجام نداده بودم…اما آن سه چيز که انجام دادم و اي کاش انجام نداده بودم: اي کاش قلاده خلافت را به گردن نينداخته بودم…اي کاش خانه فاطمه را تفتيش نکرده و مورد هجوم آن عده قرار نداده بودم، اگر چه با من اعلان جنگ مي کردند.

بلاذري؛ قرن سوم

احمدبن يحيي معروف به «بلاذري» در گذشته سال ۲۷۹ هجري در کتاب خود بنام «انساب الاشراف» مي گويد: ابوبکر براي بيعت گرفتن از علي عليه السلام ، به دنبال وي فرستاد، پس علي عليه السلام بيعت نکرد. در اين هنگام عمر با شعله‌اي‌ آتش روانه خانه علي عليه السلام شد. فاطمه عليها السلام در پشت درب با او مواجه شده و گفت: اي پسر خطاب آيا تو را در حال آتش زدن خانه ام مي بينم؟ عمر گفت : آري! و آن چنان به اين عمل مُصر و محکم هستم، چنانکه پدرت بر ديني که آورده بود محکم بود.

بلاذري در همان کتاب، صفحه ۵۸۷، حديث شماره ي ۱۱۸۸ از ابن عباس روايت مي کند: زماني که علي از بيعت خودداري نمود و در خانه کناره گيري کرده بود، ابوبکر عمر را به سوي علي فرستاد و به وي دستور داد علي را با بدترين صورت نزد من حاضر کن! پس چون عمر نزد علي آمد، بين آن دو سخناني رد و بدل شد. علي گفت: اي عمر بدوش که نيمي از آن مال توست، به خدا قسم آنچه امروز تو را چنين بر امارت و حکومت ابوبکر حريص کرده چيزي نيست جز آنکه فردا حکومت را به تو بسپارد!

ابن ابي الحديد

ابن ابي الحديد معتزلي در شرح خود مي گويد: اگر گفته شود که خانه فاطمه مورد هجوم واقع شد، و صيانتش شکسته شد بخاطر حفظ نظام اسلام و بخاطر جلوگيري از تفرقه مسلمانان، چرا که مسلمانان آن زمان از دين برمي گشتند و دست از اطاعت بر مي داشتند، در جواب گفته مي شود که: همين کلام و جواب را بدهيد آنجا که در جنگ جمل هودج عايشه مورد هتک واقع شد (چرا که عايشه بر عليه خليفه رسمي مسلمانان قيام کرده) و هودج او مورد حمله قرار گرفت تا آنکه ريسمان اطاعت پاره نشود و اجتماع مسلمين از هم نپاشد و خون مسلمانان به هدر نرود. پس وقتي که جائز باشد حمله به خانه فاطمه بخاطر امري که هنوز واقع نشده بود، بدون شک جائز است حمله به هودج عايشه به خاطر امري که واقع شده بود.

ابن عبد ربّه

شهاب الدين احمد معروف به ابن عبد ربه اندلسي در کتاب “العقد الفريد” چنين مي نويسد: علي و عباس و زبير در خانه فاطمه نشسته بودند تا اينکه ابوبکر، عمر را فرستاد تا آنان را از خانه فاطمه بيرون کند، و به او گفت اگر بيرون نيامدند با آنان نبرد کن. عمر ابن خطاب با مقداري آتش به سوي خانه فاطمه رهسپار شد تا خانه را به آتش بکشد.

در اين هنگام فاطمه با او روبرو شد و گفت: اي فرزند خطاب آمده اي خانه ما را بسوزاني! عمر گفت: بلي، مگر اينکه شما نيز آن کنيد که امّت کردند(بيعت با ابوبکر).

نظر آيت الله صافي گلپايگاني

اخيرا در استفتائي در مورد ايام عزاداري شهادت حضرت زهرا ‌‌سلام‌الله‌عليها‌ از آيت الله العظمي لطف الله صافي گلپايگاني سئوال شده است؛ با توجه به معلوم‌ نبودن دقيق تاريخ شهادت حضرت فاطمه زهرا دختر گرامي پيامبر اسلام ‌صل‌الله‌عليه‌و‌آله‌، بهترين ايام جهت عزاداري براي آن حضرت چه روزهايي است و بهترين نوع عزاداري در اين شهادت عظمي چيست؟

آيت الله صافي در پاسخ به اين استفتاء اظهار داشته است که نسبت به روز شهادت حضرت صديقه کبري فاطمه زهرا ‌‌سلام‌الله‌عليها‌ قول‌هاي مختلفي ذکر شده، لکن آنچه بيشتر مورد توجه علماء واقع شده است فاطميه اول و فاطميه دوّم در ماه جمادي الاول و جمادي الثاني است. شايسته است که شيعيان از روز سيزدهم جمادي الاول تا سوم جمادي الثاني سوگوار و با انجام مراسم عزاداري آن حضرت، ارادت و مودت خود را به اهل بيت اظهار و از انجام مراسمي‌ که موجب وهن مراسم شهادت آن حضرت است اجتناب کنند.

اين مرجع تقليد بهترين عزاداري حضرت زهرا‌‌سلام‌الله‌عليها‌ را بيان فضائل، مناقب و مصائب آن حضرت و ذکر اخلاق و سيره عملي و دفاع ايشان از امام مظلوم حضرت اميرالمؤمنين‌عليه‌السلام مي داند که در همه اعصار بايد براي مردم تبيين شود و مي فرمايد؛ ان‌شاء الله تعالي مؤمنان با تمسک به قرآن و عترت به بهترين صورت ممکن به ساحت مقدس آن بزرگوار عرض ادب و اخلاص کنند، به ويژه بانوان متدينه با حفظ حجاب و عفت و پاکدامني، ايشان را الگوي خود قرار دهند.

حساسيت ها

گاهي اوقات اگر به احتمالات و پاسخ هايي که ممکن است پرسش هاي ما داشته باشند فکر کنيم و ثمره آنها را مورد ارزيابي قرار دهيم قبل از مطرح کردن آنها، از طرح اين نوع پرسش ها منصرف مي شويم. پرسش‌ هايي هم که درباره تعداد روزهاي ايام فاطميه و سوالاتي از اين قبيل مطرح مي شود، نيز جزء مواردي هستند که ثمره اي در پاسخ دادن به آنها حاصل نمي‌شود.

حال فرض بفرماييد که با دلائل متقن اثبات شود که مثلاً فلان روز، سالروز شهادت حضرت فاطمه سلام- الله عليها مي باشد، باز هم خللي در حرکت هاي فرهنگي مراکز ديني ايجاد نمي شود، زيرا زمينه به وجود آمدن روزهايي به عنوان ايام فاطميه، به خاطر زنده نگهداشتن فرهنگ فاطمي بوده و مجالس گوناگون مذهبي هم به فراخور امکانات و شرايط مخصوص به خود بين اين دو تاريخ معتبر که از روايات صحيحه استفاده مي شود؛ عده اي روزهاي ابتدايي نزديک به شهادت اول را مثلاً پنج روز يا ۱۰ روز را به برگزاري مجالس وعظ و عزاداري مي پردازند و عده اي هم با توجه به شرايط خاص خود ترجيح مي دهند روزهاي فاطميه دوم را انتخاب کنند و برخي هم به زنده نگهداشتن هر دو روز مي پردازند.

پس کساني که به زنده نگهداشتن ايام فاطميه اول و دوم مي پردازند چنين دغدغه اي ندارند که مثلاً ۲۰ روز براي حضرت عزاداري کنند يا کمتر يا بيشتر، بلکه هدف از تشکيل چنين مجالسي فهم و نشر فرهنگ فاطمي مي باشد که اين موضوع اختصاص به ايام فاطميه اول يا دوم ندارد و ما بايد به اميد روزهايي تلاش کنيم که همه ايام ما «علوي»، «فاطمي»، «حسيني» شوند.

از آنجايي که مبناي عمل مسلمانان بر اساس معارف و دستورات قرآن و پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و جانشينان او از خاندانش مي باشد، بنابراين قول، عمل و تقرير پيامبر و اهل بيت عليهم السلام، دليل شرعي در اثبات جواز يک عمل مي باشد. به عبارت ديگر يکي از راههاي اثبات جواز عمل به يک کار مي تواند عمل کردن يکي از معصومين عليهم السلام به آن باشد زيرا در منابع اسلامي عمل کردن به سيره و روش معصوم که از جانب خداوند منصوب شده است حجيت دارد. به طوري که در مورد پيامبر گرامي اسلام در قرآن آمده که ايشان اسوه حسنه، براي بشريت هستند و لذا تمسک به سيره ايشان و جانشينانش روش حسن مي باشد.

در کتاب رياحين الشريعه در مورد سيره حضرت امام باقر عليه السلام آمده که هرگاه تب بر حضرت غلبه مي کرد، آب سرد بر خود مي ريخت، و با صداي بلند به طوري که هرکس در خانه بود، صداي آن حضرت را مي‌شنيد، مي فرمود: يا فاطمه بنت محمد صلي الله عليه و آله.

التماس دعا

1- دو چيزند كه يا سبب رشد و تعالي انسان مي‌شوند يا اينكه او را زمين مي‌زنند ؛ يكي چشم و ديگري زبان. اگر اين دو را برروي گناهان ببندي رشد مي‌كني و اگر آنها را بر معاصي بگشايي تو را نابود مي‌كنند.

2. تمام گناهان از چشم و دل بر مي‌آيند، ‌بنابراين بايد دل را به آنچه چشم مي‌بيند مشغول ننمائيم.

3- مراقب باشيد كه توبه و ذكر استغفار هم شما را مغرور نكند، چون توفيق توبه و استغفار را هم خودش داده است.

4. سه “ش” انسان را به ورطة نابودي مي‌كشاند :1- شكم2 – شهوت3 – شيطانشكم، شهوت را تقويت مي‌كند و بعد شيطان بر شهوت‌- پرست غلبه مي‌كند.

5. شبي يك صفحه قرآن را با معناي فارسي‌اش بخوانيد و عمل كنيد، اين افضل است از هزار ختم قرآن كه فقط عربي‌اش را بخوانيد و معنايش را نفهميد.

التماس دعا

امیر المومنین علیه السلام در وصیت خود به امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود:«با پوشش و حجابی که برای همسرانت قرار می‌دهی، چشم آنان را از هوس و حرام بازمی‌داری، چرا که حجاب برای آنها ثبات بیشتری به ارمغان می آورد. از خروج بی‌حساب و بی‌رویه زنان جلوگیری کن، زیرا مفاسدی دارد؛ و اگر می‌توانی، کاری کن که همسرانت غیر از تو را نشناسند و با مردان رفت و آمد نداشته باشند.

• ترجمه بخشی از مقاله حقوق زن - عربی معاصر 2
با سلام و احترام؛ این صفحات کار تحقیقی یکی از دوستان مجازی است که با اجازه ایشان صرفا ًجهت مطالعه سایر دوستان در انجمن قرار داده ام امیدوارم دعاگوی ایشان و ما باشید.

برابری بین مرد و زن متفکران مسلمان مواضع مختلفی در مقابل اصل برابری بین مرد و زن، گرفته اند. بطوریکه گروهی از ایشان این اصل را محدود کرده¬اند در حالیکه گروهی دیگر اصل برابری بین مرد و زن را بطور کامل تایید کرده¬اند، و بین این دو موضع، مواضع متفاوتی تقسیم می¬شوند. الا اینکه همگی بر برابری بین زن و مرد در بسیاری از امور اتفاق نظر دارند، مخصوصا ارزش¬هایی که دین به آنها بشارت داده است و تکالیفی که بوسیله آنها به مردم توجه کرده در زمینه¬های اخلاقی و عبادی، آنجا که افراد جنس بشر را یا مومنین یا مسلمانان را بدون تبعیض بین مرد و زن، مورد خطاب قرار داده است، در حالیکه تاکید دارد بر اینکه زن و مرد از یک نفس واحد آفریده شده¬اند: (اوست خدایی است که شما را از یک نفس آفرید-98 انعام). همانطور که همه متفکران اتفاق نظر دارند بر برابری زن و مرد در زمینه¬های مالکیت، فعالیت اقتصادی و شایستگی شهروندی و مساوی بودن در مقابل قانون در عرصه¬ی حفظ جان و مال و در زمینه مسئولیت جنایی. و اگر این نگرش اسلامی را همراه کنیم (مقایسه کنیم) با آنچه که وارد شده در ماده 13، دو بند الف و ب، از کنوانسیون بین المللی، پیرامون از بین بردن تمام اشکال تبعیض علیه زن و با اهدافی عمومی که کنفرانس¬های بین المللی ترسیم کرده¬اند برای جمعیت زنان، رشد و مشکلات زن، می¬یابیم که آنچه را که کنوانسیون و کنفرانس وضع کرده است، موافق و مطابق مواضع اسلامی است.
الا اینکه اختلاف نظر بروز داده در بعد خانوادگی در رابطه بین زن و مرد، پس گروهی از فقها بر این اساس مواضعی اتخاذ کرده¬اند که زن را در مرتبه¬ای پایین¬تر از مرد قرار می¬دهد همانطور که در مسائل ارث و زندگی خانوادگی این¬گونه است. در حالیکه گروه دیگر در اینجا اصرار بر این دارند که تفاوت بین زن و مرد خللی به اصل تساوی (بین این دو) وارد نمی¬کند بلکه این تفاوت به اقتضاءات روانشناختی برای از هر کدام از زن و اقتضاءات اقتصادی خانواده، تعلق دارد. خلاصه اینکه شاید موضع گروه اول، زنان را در مرتبه¬ای پایینتر از مردان به حساب آوردن است. نه تنها در سطح واقعیت بلکه در سطح ارزش اجتماعی و حقوقی.
اما موضع گروه دوم بر اساس قاعده برابری اساسی است که مستند است به حدیث شریف: النساء شقائق الرجال: زنان خواهر تنی مردانند، و نقصان زن را در هر عرصه¬ای از عرصه¬ها (تمامی زمینه¬ها) نفی می¬کند بر این اساس که اگر زن ناقص العقل بود تکالیفش از تکالیف مرد کمتر بود و ثابت می¬کند که توان و ظرفیت زن مساوی با توان مرد است. فقهای انقلاب اسلامی در ایران بر این باورند که زن و مرد در دیدگاه اسلام دو انسان هستند که از نظر انسانیست کامل هستند و از حقوق انسانی مساوی بهره می¬برند.
در نتیجه¬ی این دیدگاه، این گروه هرگونه تسلط مرد بر زن را رد می-کنند زیرا تسلط پدر، برادر و پسر بر زن در قوانین اسلامی اساس و ریشه¬ای ندارد، بلکه این تسلط برای زن تجاوز و اذیت است و آن بر اساس اصل «والذین یؤذون المؤمنین والمؤمنات بغیر ما اکتسبوا فقد احتملوا بهتانا واثما مبینا»: و آنانکه مردان و زنان با ایمان و بی گناه را بیازارند بترسند که دانسته گناه و تهمت بزرگی را مرتکب شده¬اند، مسئولیت بدنبال دارد.
و آنچه این نگرش (مذکور در بالا) را تایید می¬کند قرآن و سنت است که هر دو امر می¬کنند به معروف در روابط بین زن و مرد، فرقی نمی¬کند در مسئله معاشرت باشد یا خرجی دادن و یا طلاق. آن معروف (ذکر شده) مبتنی است بر اصل و اساس خلقت از یک نفس واحد و بر اساس ضرورت برپایی خانواده بر (پایه) دوستی و مهربانی: «و من آیاته ان خلقکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة ورحمة»: باز یکی از آیات لطف الهی آن است که از جنس خودتان جفتی بیافرید که در بر او انس یافته و آرامش گیرید و بین شما رأفت و مهربانی قرار داد.
بعضی از فقها بر این باورند که این امر یک اصل را تشکیل می¬دهد و صرف تفصیل و شرح دادن نیست، این اصل ایجاب می¬کند که همه روابط محکم شوند، زیرا فرد مسلمان موظف است که هر حکمی را به قرآن عرضه کند تا به آنچه موافق قران است عمل کند و آنچه را که مخالف قرآن است، ترک کند. این برابری در نگاه این گروه از فقها، محدود به زن و شوهر نیست بلکه پسر و دختر را هم در بر می¬گیرد زیرا پیامبر (ص) می-فرمود: در هدیه دادن بین فرزندانتان مساوات داشته باشید اگر کسی را بر دیگری برتری می¬دادم هر آینه زنان را برتری می¬دادم، و هرکسی دختری داشته باشد و پسرش را بر دخترش برتری ندهد، خداوند او را داخل بهشت گرداند. و این چنین همگرایی ایجاد شده بین اسلام، به این نحوی که فهمیده شد، و بین اهدافی که کنفرانس قاهره اختیار کرد پیرامون جمعیتی که در بالا به آن اشاره شد، به خصوص در مواردی که به عدم تبعیض در تعامل با کودکان تعلق می¬گیرد؛ همانطور که اسلام عدم تبعیض را به پدر و مادر سرایت می¬دهد، آنجا که اسلام گاهی مادر را ترجیح داده، «مادری که با رنج و زحمت بار حمل کشید وباز با درد و مشقت وضع حمل نمود»، پس مادر در نگاه پیامبر (ص) مستحق نیکی بیشتری است زیرا پیامبر (ص) تاکید می¬کند به اینکه سزاوارترین فرد به حسن معاشرت مادرت است، سپس مادرت، سپس مادرت و سپس پدرت است.
متفکران اسلامی پدیده¬های سلطه و نابرابری¬ای که در جوامع مختلف اسلامی دیده می¬شود را به عرف¬ها و سنت¬های رایجی که دور از روح و متن اسلام است، نسبت می¬دهند، دلیل این مطلب این است که بسیاری از متفکران و فقهای اسلامی تلاش کرده¬اند که نص اسلام را بطور ناخودآگاه از طریق رسومی بفهمند که به یک حالت ذهنی عمیق در هر وجدانی تبدیل گشته¬اند، بطوریکه همانا انسان نمی¬تواند نص را بفهمد مگر از طریق این حالت وجدانی و نمی¬تواند نصوص را بفهمد مگر بر اساس آنچه که از طریق محیط زندگی در ذهنش نقش بسته یا تصورات ذهنی¬اش که از اینجا و آنجا آمده است، پس در ذهنش شبیه بدیهیات و واضحات شده است و این همان چیزی است که ماده پنجم از کنوانسیونی که (اندکی قبل به ان اشاره شد) با احکام اسلام هم نظر است.( برخورد می کند؟) علاوه بر این، برابری¬ای که این متفکران و فقهای مسلمان به آن نظر داده-اند، به معنی شباهت نیست بلکه منظور از آن، تعادل و تقابل است. پس آنچه را که اسلام طبق نظر بعضی از فقهای انقلاب اسلامی ایران، رد کرده است، این است که زن از آن جهت که زن است از جنبه¬های مختلف با مرد متفاوت است بخاطر مرد بودن مرد. همانا بسیاری از حقوق، واجبات و مجازات¬ها برای زن و مرد یکی نیست. همانطور که شیخ محمد مهدی شمس الدین بر این باور است که همانا ادعاهایی که در غرب مطرح شده است ادعاهای شباهت (بین زن و مرد) است نه مساوات، و از همین جا اختلاف-ها در بعضی صورت¬های قانون¬گزاری در حق هرکدام از زن و مرد (ناشی می¬شود).

جنبه¬های اختلاف: مساوات ما می¬توانیم مواضع اختلاف در حقوق بین زن و مرد را در 4 دسته اصلی دسته¬بندی کنیم: اول: دسته¬ی فعالیت¬های اجتماعی و سیاسی دوم: دسته¬ی ازدواج و تزویج سوم: دسته¬ی ارث و مهریه
چهارم: دسته¬ی اوضاع متعلق به زندگی زناشویی، و ما این دسته¬های چهارگانه و راه¬های ممکن برای مشکلات مطرح شده در تفصیل هر کدام از آنها را بررسی می¬کنیم، سپس می¬رسیم به آنچه که از وظایف حکومت است در کمک به زن برای رسیدن به بهترین صورت از حقوقش. دسته اول: فعالیت¬های اجماعی و سیاسی
واجب است در این دسته بین فعالیت در عرصه اجتماعی و فعالیت در عرصه سیاسی، تفاوت قائل شد. با توجه به تفاوت جایگاه نسبت به هر کدام از آنها به صورت خصوصی: فعالیت اجتماعی: علمای اسلام بر حقوق اقتصادی زن به مساوات (به اندازه) مرد اتفاق نظر دارند. الا اینکه علما در موضوع کار و ترک کردن منزل همسری برای کار یا انجام فعالیت¬های اجتماعی اختلاف نظر دارند. پس گروهی از فقها به منع زن از آن نظر داده¬اند و گروهی دیگر به آزادی زن مثل مرد نظر داده¬اند. اما مدعیان منع زن از کار و فعالیت اجتماعی از این مورد شروع می-کنند، که همانا بر زن اول و آخر نگهداری از کودکانش و خانه¬اش واجب است و اینکه زن مکلف به خرجی دادن به خانواده نیست. و سید قطب در تفسیر قرانی¬اش این مطلب را تاکید کرده است. آنجا که می¬گوید: در تعجبم که انحراف تصورات جاهلی مردم زمان ما را رسانده به اینکه کار کردن زن را پیشرفت و آزادی و بازگشت از عقب¬ماندگی به حساب آورند و این نظام ملعون سلامت ذهنی (امنیت فکری) را فدا می¬کند برای گران¬قیمت¬ترین مهمات در روی زمین، کودکان، سرمایه¬های آینده بشریت، و در مقابل چیست؟ در مقابل افزایش درآمد خانواده یا خرجی دادن زنی که از جاهلیت غربی و شرقی معاصر و فساد نظام اجتماعی و اقتصادی آن رسیده به اینکه سرباز زند از خرجی دادن زنی که کوشش خود را در کار هزینه نمی¬کند. شیخ محمد ابوزهره نظر خودش را اتخاذ کرده پس معتقد است که وظیفه اصلی زن کار کردن در خانه است مانند جارو کشیدن و غیره و انجام کار خانه بطور کلی.
و در مقابل ردِ کار زن در خارج از خانه، بعضی از متفکرین اسلامی حق خروج زن را از خانه برای کار کردن، به رسمیت می¬شناسند، اما با شروطی معین که مربوط می¬شود به جنبه¬های اخلاقی سنتی که جلوه گر شده با حیا و عدم اختلاط با مردان. و بر همین مطلب دکتر محمد عقله استاد شریعت در دانشگاه اردن نظر داده، پس می¬گوید: در نصوص اسلامی اعم از کتاب و سنت، چیزی نیست که زن را منع کند از کار کردن زمانیکه اسباب برانگیزنده¬ی او وجود دارد و شرایطی که مناسب زن بعنوان یک زن است فراهم شده است. بلکه ما در نصوص دینی چیزهایی را (ادله) می¬یابیم که به زن حق درآمد و کسب از هر منبع مشروعی را داده است و از آن جمله کار کردن است. اما شروط واجب در این حالت: اینکه کار، مناسب طبیعت زن باشد، زن با حیا و وقار باشد و با مردان مخلوط نشود و خود را از مردان جدا کند، کارش را در خانه تعطیل نکند و ولی زن نسبت به کارش اذن دهد.
الا اینکه این موانع، موانعی هستند که بر هردوی زن و مرد جای می-شوند. این مطلب به خاطر این است که در اینجا ارزش اخلاقی¬ای وجود ندارد که بر زن فرض شود و مانند آن بر مر د فرض نشود. (همچنین) در اینجا ارزش منفی¬ای وجود ندارد که برای زن مشکل¬ساز باشد و برای مرد مشکل ساز نباشد. همچنین زمانی¬که به مردان اجازه داده شده که با زنان کار کنند، پس به زنان نیز اجازه داده شده که همراه مردان کار کنند، پس چرا برای زن ممنوعیت باشد؟
به همین دلیل تعدادی از متفکرین و فقها اجازه کار کردن را به زن می¬دهند به شرط عدم اختلال در وظایف خانگی¬اش و نیز به شرط اینکه حجاب را استفاده کند. طبق نظر برخی از فقها اگر این کار کردن زن مخالف حقوق شوهر باشد پس باید برای آن در عقد ازدواجش از طریق شرط کردن کار، احتیاط کند. با این شرط کردن (هنگام عقد) زن حق دارد بدون اجازه¬ی شوهر از منزل خارج شود.
اما عرصه¬های کار مشروع برای زن، عبارتند از: اینکه زن خرید و فروش کند، تجارت کند، قرارداد معامله ببندد، خانه اجاره کند و رهن گرو بگذارد و کشت وکار، زراعت، کشاورزی و درو کردن را انجام دهد و هنگام ضرورت بالا در کارگاه¬ها و کارخانه¬ها، در حدود کارهایی که مناسب زن است، مشغول شود. و همچنین زمانی¬که کار کردن زن مباح است به معنی این نیست که که زن مکلف به خرجی دادن به خانواده است و از همین جاست که کار کردن زن اگر مجانی هم باشد مباح است. پس فعالیت¬های اجتماعی مختلف را انجام می¬دهد.
و همچنین ممکن است کنوانسیون منع تبعیض، با اسلام موافق باشد با چیزی از پیشگیری¬ها که به وظیفه زن در خانه برمی¬گردد، و آن به جهت حق زن در کار کردن است. و این موضع با آنچه که گفته شده در فصل چهارم از کنفرانس دولت¬هایی که برگزار شد در قاهره، در گروه تصمیمات، به خصوص در بند (د)، سازگار بود با اهدافی که کنفرانس پکن مشخص کرده بود مخصوصا در فصل چهارم بند (و). اما تدابیر دیگری که در مواجه با کارفرمایان اتخاذ شده بود، مسئله¬ای بود که بصورت کامل بررسی نشد. و ما می¬توانیم بگوییم که اسلام کارفرما را ملزم نمی¬کند مگر به دستمزدی برابر برای کار برابر. و او را مجور نمی¬کند که به زن مرخصی¬های کاری بدهد به واسطه آنچه که موجب تبعیض بین زن و مرد شود لیکن می¬تواند به زن در مرخصی بارداری کمک کند به واسطه صندوق¬هایی که پژوهش¬گران (فقها) می¬توانند راهی برای تامین بودجه¬ی آن پیدا کنند. و زمانیکه موضع نظری اسلام(دیدگاه اسلام) به شکلی است که بیان کردیم، پس همانا تعدادی از دولت¬ها مثل تونس، طبق کنوانسیون رفع تبعیض در قبال زن اینجانب را رعایت کرده¬اند.
فعالیت سیاسی: متفکران اسلامی (کسانیکه اذعان به حق زن در کار دارند) حق زن را در فعالیت سیاسی موکد می¬دانند لیکن ایشان در حدود آن اختلاف نظر دارند، آن اختلاف این¬است که همانا گروهی از ایشان بر این باورند که زن شایستگی حکومت و قدرت را ندارد در حالیکه به شایستگی زن برای غیر آن، اذعان دارند.

شایستگی فعالیت سیاسی عادی (نرمال)
اما مدافعان حق زن در مشارکت سیاسی، پس همانا بعضی از ایشان اگرچه اذعان به این حق دارند، بر این باورند که مسلمانان نخستین آن حق را به کار نمی¬بستند، این سخن به این دلیل است که آن زنان در نظر داشتند که اولین وظیفه¬شان این بود که مادر و خانه¬دار باشند. لیکن این نظر محل اجماع نیست زیرا تعدادی از فقها معتقدند که دلیلی بر عدم شایستگی زن برای فعالیت سیاسی وجود ندارد. بلکه برعکس این فعالیت صحیح است: با استناد به بیعت زنان با پیامبر (ص) در مدینه و مکه و استناد به مشاوره عبدالرحمان ابن عوف با زنان به مناسبت انتخاب عثمان ابن عفان برای خلافت مسلمین و غیره این موارد. این مطلب را داشته باش و گروهی از فقها در حدود مباح بودن فعالیت سیاسی متوقف نشده¬اند (توقف نکرده¬اند) بلکه عده¬ای به جواز دخالت زن همانند مردان در امور سیاسی نظر داده¬اند و این نظر به واسطه آیاتی است که تشویق می¬کنند ( دعوت می¬کنند) بر امر به معروف و نهی از منکر که باید این دو (یعنی امر به معروف و نهی از منکر) وجه¬ی سیاسی داشته باشند و با احادیثی از پیامبر (ص) که فرمود: هر کس صبح را شب کند در حالیکه اهتمام به امور مسلمانان نداشته باشد، پس، از مسلمانان نیست، این¬ها آیات و احادیثی هستند که تعداد زیادی از مسلمانان در هجرت زنان به مدینه، به آنها استناد کرده-اند. همانطور که حضرت فاطمه (س) در احتجاجش با ابوبکر و خطبه¬اش در مسجد رسول¬الله (ص) به آن استناد کرد، همانطور که عایشه نیز در مواضع خود هنگام کنایه زدن به خلیفه عمر ابن خطاب و اواسط خلافت عثمان، به آن استناد کرد. اینها تعدادی از زنان هستند که با پیامبر (ص) و خلفا بحث می¬کردند.
اینها تعبیری است از مواضع مخالفت با بعضی جنبه¬های حقوق سیاسی، پس همانا دولت کویت بند اول از ماده پیشین از کنوانسیون را به جهت مساوات در حق انتخاب، رعایت کرد.

شایستگی در دست گرفتن حکومت
اکثر فقها با در دست گرفتن حکومت توسط زن، مخالفت کرده¬اند، بر اساس حدیث شریف که می¬فرماید: همانا رستگار نمی¬شوند قومی که امورشان را به زن سپرده اند. همچنین مؤلفان کتاب (الفقه علی مذاهب الاربعه) معتقدند که مسلمانان اتفاق نظر دارند بر این مطلب که در مورد امام شرط شده که باید مرد باشد.
شیخ مصطفی این نظر را تفصیل داده ( به این صورت که او) عدم شایستگی زن را نسبت داده است به ضعف و ناتوانی زن از انجام مسئولیت¬های خواسته شده از رئیس دولت، به خصوص در میدان جنگ و امامت نمازها. شیخ می¬گوید: رئیس دولت در اسلام یک صورت نمادین برای زینت و امضا کردن نیست. او رهبر جامعه، مغز متفکر، وجه فروزان و روشن و زبان گویای جامعه است و برای رهبر صلاحیت¬های وسیعی است که آثار و نتایج مهم و جدی¬ای دارد. او (رهبر) کسی است که بر علیه دشمنان اعلام جنگ می¬کند و ارتش ملت را در میدان¬های جنگ هدایت می¬کند و نسبت به صلح و آتش بس-اگر مصلحت در آن دو باشد- تصمیم می¬گیرد. یا نسبت به جنگ و استمرار در جنگ تصمیم می¬گیرد، البته اگر مصلحت آن دو را اقتضا کند. وطبیعی است که تمام این¬ها بعد از مشاوره با اصحابِ فکر و نظر در ملت است. اما این رئیس دولت است که تصمیماتشان را اعلام می¬کند و از بین آنچه در آن اختلاف نظر داشتند (یکی را) انتخاب می¬کند. رئیس دولت در اسلام خطبه نماز جمعه را در مسجد جامع، امامت مردم را در نمازها و اگر وقت داشته باشد قضاوت بین مردم را در درگیری و اختلافات را نیز بر عهده می¬گیرد. و از چیزهایی که انکار نمی¬شود این است که این وظایف مهم با سرشت روحی و عاطفی زن سازگار نیست. به خصوص در چیزهایی که به جنگ و رهبری (فرماندهی) جنگ¬ها اختصاص دارد، (زیرا) این امور، قدرت اعصاب، غلبه عقل بر عاطفه، شجاعت در فرو رفتن در معرکه و دیدن خون را اقتضا می¬کند (می¬طلبد). اما نسبت به خطبه¬ی نماز جمعه و امامت نماز، قابل انکار نیست (واضح است) که همانا عبادت در ادیان و به خصوص در اسلام، مبتنی است بر خشوع و خالی بودن ذهن از هرآنچه که آن را مشغول سازد، و اتفاقی بر این مطلب نشده که زنی مردان را موعظه کند یا امام جماعت مردان باشد.
الا اینکه در اینجا گروهی از فقهای قدماء و محدثان برعکس این مطلب نظر داده¬اند، ابن احزم ظاهری با استناد به قول ابی حنیفه و استناد به سابقه ای (حادثه¬ای تاریخی) که در زمان عمر بن خطاب اتفاق افتاد، چنین نظر داده است که جایز است زن عهده¬دار حکوت شود. فقهای معاصر این نظر را تفصیل داده¬اند و چنین نظر داده¬اند که حکومت امروزی، حکومت استبداد با سلطه نیست و حکومت امرزوی تکیه بر رأی و نظر حاکم ندارد بلکه موسسات و قانون حکومت می¬کنند. پس آنچه بر خلفا منطبق بود بر حاکم امروزی منطبق نیست (در مورد حاکم امروزی صدق نمی¬کند). این مطلب را داشته باش، با علم به اینکه این نظر فقها به قصه¬ای از قرآن کریم برمی¬گردد در مورد ملکه¬ی سبا که زن بود و خداوند عزوجل او را مدح کرده است.
و در مقایسه با آنچه که درج شده در کنوانسیون بین المللی رفع تمام اشکال تبعیض در مورد زن، می¬یابم که نگرش اسلامی –که به روشنی در اینجا صحبتش گذشت-آنچه را که در دو ماده 7و 8 وارد شده است، می-پذیرد. موادی که خواستار حکومت (برای زن) هستند با ایجاد ضمانت برای زنان، تا زنان نیز پا به پای مردان (هم سطح مردان) به حکومت اقدام کنند، (همچنین کنوانسیون خواستار حقوقی است که عبارتند از حق شرکت در انتخابات، بستن قرار داد، پیاده سازی و اجرای آن و مشارکت در سازمان¬ها و تجمعات غیرحکومتی، مشارکت در فعالیت سیاسی، نمایندگی زن از حکومت¬ کشور خود در عرصه بین المللی، اگر کشورش در چارچوب فعالیت های بین المللی مشارکت می¬کند. همانطور که هماهنگ(هم نظر) است با اسلام، آن موردی که کنفرانس قاهره تصویب کرده در فصل چهارم در دو ماده 4و 8 از تصمیماتی که دیده می¬شود بر این منظور.
دوم
ازدواج، به ازدواج در آوردن، ارث، دیه، شهادت دادن
أ-ازدواج
پیرامون حق زن در ازدواج ، بین فقها اختلاف مطرح شده است. آیا زن کسی است که خودش برای خودش تصمیم می¬گیرد یا ولی او برایش تصمیم گیری می¬کند؟ و در اینجا لازم است حالت¬های مطرح شده (در این مورد) را بررسی کنیم. و آن حالت¬ها عبارتند از :ازدواج پسربچه و دختر بچه و به ازدواج در آودن آن دو، ازدواج پسر و دختر بالغ و به ازدواج درآودن آن¬ها.
ازدواج پسربچه و دختر بچه(نابالغ)
اسلام به ازدواج به عنوان یک قرار داد (عقد) نگاه می¬کند و برای صحت عقد ازدواج شرط شده است که عاقد بالغ و رشید باشد و به همین دلیل است که ازدواج بچه (اگر خودش مستقلا عقد کند) باطل است فرقی نمی¬کند پسر باشد یا دختر.
الا اینکه در مورد پسر بچه برخی از فقها معتقدند که اجازه دادن به پسر از طرف ولی امکان دارد و این مذهب ابی حنیفه است. اما اینکه دختر بچه خودش ازدواج کند نگرش فقهی ای که آن را حل کند (جایز بداند)، پیدا نکردم. لکن ما می¬توانیم آنچه را که بر پسر بچه تطبیق دادیم به دختر بچه هم منطبق کنیم زیرا در اینجا مانعی از این تطبیق وجود ندارد.
به ازدواج درآوردن پسر بچه و دختربچه (نابالغ)
فقها معتقدند که ولی می¬تواند پسر و دختر نابالغ را به ازدواج دربیاورد و سید خویی می¬فرماید که این دو بعد از بلوغ اختیار فسخ عقد را ندارند به شرط اینکه ولی، پدر یا جد هر چه بالاتر رود، باشد نه غیر این دو از خویشاوندان(شامل سایر خویشان نمی¬شود). الا اینکه برخی از فقها، حتی قدما، مخالفت می¬کنند با به ازدواج درآوردن پسر بچه و دختر بچه، بر اساس اینکه دختر هیچ ولایتی نداشته باشد تا اینکه بالغ شود و اجازه دهد (عقد را). همانطور که ولایتی در ازدواج بر پسر بچه نباشد، چون نیازی به آن نیست. حکم شرعی در اینجا هرچه که باشد، ما معتقدیم که ازدواج بچه نابالغ (صغیر) در زمان¬های گذشته ممکن بود اما امروزه عملا (از ناحیه عملی)، تقریبا محال است .زیرا استقلال به اساس روابط بین فرززندانی که ازدواج می-کنند و خانواده¬هایشان، تبدیل شده است. همانا نیازهای زمان دیگر اجازه نمی¬دهد که پسربچه مسئول خانواده باشد به خاطر پیچیدگی ها و مشکلاتی که این زندگی بر او بار می¬کند.
اما بعد از پیشرفت علمی، امروزه ازدواج دختر بچه دارای اهمیت و خطرات بیشتری است. پیشرفت علمی¬ای که ممکن است در دسترس او نباشد حتی در عرصه بارداری، سرپرستی از کودک و تربیت او. به همین دلیل است که چاره¬ای جز رشد نیست( و باید رشددر فرد تحقق یافته باشد) بنابراین فقها رشد را مرتبط با بلوغ می¬دانند و دختر را در سن 9 سالگی رشیده در نظر می¬گیرند. اما پسر را در سنی بیشتر، حداقل 14 یا 15 سالگی رشید می¬دانند. اما مشخص کردن سن بلوغ با این روش تکیه بر حالت جسم دارد که برخی زودتر بالغ می¬شوند، اگرچه دختر زودتر از پسر بالغ می¬شود. اما فقها مساله رشد را با میزان سلامت عقل می¬سنجند. و ما در اینجا باید بگوییم که سلامت عقل کافی نیست زیرا اگر کافی بود ، تصرفات کودک غیرممیزی که از هیچ نقصی در توانایی ذهنی¬اش گلایه نمی¬کند، صحیح می¬شد. پس رشد امکان انجام مسئولیت¬هایی است که بر عهده انسان واقع می¬شود. مسئولیت¬هایی که ممکن نیست آنها را پیش ببرد مگر انسان بالغ فهمیده که شناخت حداقلی از زندگی دارد و به مقداری از علم دست یافته و یا سروکار دارد با شغل و یا دست پیداکرده بر تجربه¬ای که او را قادر به سودآوری از سرمایه موروثی می¬کند یا چیزهایی شبیه این موارد. این امور برای انسان در سن زودتر (پایین) که بین 9 تا 15سال در نوسان است، حاصل نمی¬شود. شاید رساترین دلیل بر آنچه ما می¬گوییم این باشد که در زندگی روزمره مان به حقیقت اموری برمی¬خوریم که عملا به شکل غیر معقولی پیچیده شده است.
جوانی که در سایه¬ی جامعه¬ی خودکفا یا جامعه قدیمی و سنتی به رشد رسیده است مانند کسی است که حاکم بوده است در صدر اسلام، در سن پایینی که امروزه به بلوغ رسیدن محسوب نمی¬شود، برحسب تجربه بشری قبل از سنی که مابین 18 تا 21 سالگی است از نظر پختگی اولیه برای برای مواجه با زندگی معقول است. از همین جاست که برخی از فقها معتقدند که سن رشد در دختران ضرورتا 9 سالگی نیست، بلکه سنی است که ثابت شود دختر در آن سن به صورت بالفعل رشد کرده است. به هرحال گرایش امروزی در دولت¬های اسلامی، مشخص کردن سن بلوغ بالاتر از سن معین شده توسط فقهاست. همانا مصر حداقل سن برای ازدواج پسر را 18 سالگی و برای دختر را 16 سالگی قرار داده است. امکان دارد افزایش این سن مستند باشد به همان توجیهاتی که تجاوز از 9و14 سالگی را مجاز دانسته است.

ازدواج پسر و دختر بالغ و به ازدواج درآوردن آن دو
در امکان داشتن اینکه خودِ مردِ بالغ ازدواج کند و ولایتی بر او نباشد، بین فقها اختلافی نیست. اما در مورد دختر بالغ فرق است بین بیوه یا باکره بودن او.
اما بیوه، یعنی زنی که ازدواج کرده، سپس بیوه یا مطلقه شده است. زن بیوه از نظر عموم فقها آزادی وسیع¬تری نسبت به دختر باکره دارد، دختر باکره¬ای که ازدواج را نمی¬شناسد (هنوز ازدواج نکرده است). علی رغم اقرار بعضی متفکرین به اینکه اصل این است که هیچ احدی بر دیگری ولایتی ندارد.
فقها در مورد زن بیوه اختلاف نظر دارند در اینکه آیا او در ازدواج با هر کسی که می¬خواهد آزادی مطلق دارد و یا اینکه ولی او حقی در این امر(ازدواج) دارد؟ برخی فقها معتقدند که زن بیوه ازدواج نمی-کند تا اینکه به مشورت گرفته شود: یعنی همانا ولی زن نمی¬تواند بدون نظر زن او را به ازدواج کسی در بیاورد فرقی نمی¬کند زن صغیره باشد یا کبیره. بلکه بر عهده¬ی پدر است که با زن مشورت کند. پس بدون خواست دختر او را به ازدواج کسی در نیاورد. و از همین جاست که برخی فقها معتبر دانسته¬اند این را که همانا دختر بیوه نسبت به خودش احق-تر از ولی¬اش است.
الا اینکه بعضی فقها به دورتر از این رفته¬اند و معتقدند که دختر جوان اگر بیوه باشد مالک امر خویش است همانطور که وضعیت نسبت به پسر این¬گونه است. اما دختر باکره بی¬نیاز از رأی و نظر ولی خودش نیست اما در مود نقش پدر اختلاف زیادی وجود دارد. پس برخی فقهاء مذاهب اهل تسنن بر این باورند که ولی صلاحیت مجبور کردن دختر را دارد. الا اینکه ایشان در معین کردن کسی که این سلطه را دارد، اختلاف نظر دارند. پس ابی حنیفه معتقد است که هر ولی¬ای این حقِ سلطه را دارد. اما شافعی¬ها این حق را منحصر در پدر و جد می¬دانند. مالکی¬ها این حق را منحصر بر پدر و کسی که پدر به او وصیت کرده است، می¬دانند. درحالیکه حنبلی¬ها این حق را منحصر در پدر می¬دانند نه غیر او. و نزد حنیفه دختر اگر اذن بگیرد بعنوان استحباب است و نظر برخی فقهای شیعه نیز اینچنین است.
الا اینکه تعدادی از فقها متعقدند که هیچ کس نمی¬تواند دختر را ملزم کند به ازدواج با کسیکه مطلقا او را نمی¬خواهد. زیرا نظر اول و آخر در انتخاب برای دختر است. پس هیچکس نمی¬تواند آنچه را که دختر نمی-خواهد بر او تحمیل کند.